Projektantem III serii banknotów był Wacław Borowski, a ryty również wykonał Marian Romuald Polak. W tej serii socrealizm stał się już dominującym elementem dekoracji awersów i rewersów i to nie tylko pod względem tematyki, ale także stylu. Obrazowało się to w nominałach 10-500 m.in. poprzez wyrażanie na awersach głów robotników w sposób przerysowany, gładki, światłocieniowy, przedstawiając mocne rysy twarzy – były to doskonałe portrety ludzi pracy. Na ówczesnych banknotach znalazły się wówczas: monumentalny gmach, orka traktorem, chłop i zbiór siana, przekupka i Sukiennice w Krakowie, rybak i port, robotnik i fabryka, górnik i fedrunek w kopalni.
Banknot 2-złotowy z 1948 roku – awers
Banknot 2-złotowy z 1948 roku – rewers
Banknot 5-złotowy z 1948 roku – awers
Banknot 5-złotowy z 1948 roku – rewers
Banknot 10-złotowy z 1948 roku – awers
Banknot 10-złotowy z 1948 roku – rewers
Banknot 20-złotowy z 1948 roku – awers
Banknot 20-złotowy z 1948 roku – rewers
Banknot 50-złotowy z 1948 roku – awers
Banknot 50-złotowy z 1948 roku – rewers
Banknot 500-złotowy z 1948 roku – awers
Banknot 500-złotowy z 1948 roku – rewers
Propagandowe przedstawienia na banknotach dobrze obrazują etapy, w jakich rozwijał się w Polsce socrealizm: od orła bez korony do modelowego przedstawienia Polski socjalistycznej wyśnionej przez komunistycznych propagandystów. Warto także zwrócić uwagę na fakt, iż waluta była środkiem przekazu najszerzej dostępnym do odbioru dla zwykłych obywateli a jej socrealistyczne przedstawienia były wówczas najprostszą możliwą propagandą. Ciekawostką jest fakt, że w porównaniu do banknotów z końca lat siedemdziesiątych i dzisiejszych banknoty z lat 44-50 były bardzo zróżnicowane pod względem rozmiarów w stosunku do nominałów – im większy nominał, tym większy banknot.
Bibliografia:
Henryk Cywiński, Dziesięć wieków pieniądza polskiego, Warszawa 1987
Adam Dylewski, Historia Pieniądza na ziemiach polskich, Kraków 2011
Tomasz Gruszecki, Pieniądz w dziejach gospodarczych Polski, Lublin 2003
Jerzy Koziczyński, Banknoty Polskie. Kolekcja Lucow, Tom V: 1944-1955, Warszawa 2010
Czesław Miłczak, Katalog banknotów polskich 1916-1994, Warszawa 2000
Andrzej Leon Sowa, Historia polityczna Polski 1944-1991, Kraków 2011
Józef Andrzej Szwagrzyk, Pieniądz na ziemiach polskich X-XX w., Wrocław 1973
Tadeusz Wodzyński, Banknoty polskie – typy i odmiany. Katalog 1794-2002, Warszawa 2002
pl.wikipedia.org/wiki/Banknoty_polskie_w_latach_1944-1996#ci
histmag.org/Kopernik-rybak-Swierczewski…-Propaganda-na-banknotach-w-PRL-10913;2
banknotypolskie.pl/banknoty
3 komentarze:
Od dzieciństwa zbieram moenty jak i banknoty z zamierzchłych czasów. Podziwiam także twoją pasję :)
Bardzo ciekawie napisane. Jestem pod wielkim wrażaniem.
Faktycznie takie banknoty są już stare i na pewno powiadają swoją wartość kolekcjonerską. Dlatego ja jestem zdania, że ważnym jest, aby zbierać np. stare monety. Oczywiście również można je kupować i warto jest wtedy czytać opinie https://www.skarbnicanarodowa.info.pl/opinie/ abyśmy wiedzieli jaka jest jakość danych monet.
Prześlij komentarz