Poniżej są zestawienia zbiorcze ogółu strat polskich powstałych w wyniku sprzysiężenia naszych sąsiadów, uruchamiającego II wojnę światową.
CO NAM ZABRALI SĄSIEDZI? (Suplement)
I. MARTYROLOGIA LUDNOŚCI POLSKIEJ
Ogółem straty ludności polskiej podczas II wojny światowej wyniosły:
* 3,7 mln wymordowanych przez obu okupantów
* 2,3 mln osób zmarło bądź zaginęło
* w wyniku zbrodni nacjonalistów ukraińskich i litewskich zginęło 0,78 mln Polaków.
W 1939 r. populację Polaków w świecie obliczano na 42,8 mln.
W 1945 r. - naszych rodaków pozostało 34,6 mln.
Polacy stali się obiektem ludobójczej polityki zagłady biologicznej, realizowanej tak przez okupanta niemieckiego, jak i sowietów.
Oto największe ośrodki zagłady obywateli Polski.
Ośrodki niemieckie:
Oświęcim - zgładzono ogółem 1.300 tys. osób różnej narodowości
Bełżec - mordowali Niemcy i Ukraińcy, 800 tys. ofiar
Treblinka - 700 tys. ofiar
Majdanek - 360 tys. ofiar
Sobibór - 250 tys. ofiar
Trościeniec - mordowali Niemcy, Białorusini i Litwini- 220 tys. ofiar
Powstanie Warszawskie - wymordowanych 220 tys. osób
Babi Jar - mordowali i Niemcy, i Ukraińcy - 72 tys. ofiar
Chełmno n. Nerem - 38 tys. ofiar
Równe - mordowali Ukraińcy i Niemcy - 23 tys. ofiar
Witebsk - mordowali Niemcy i Białorusini - 18 tys. ofiar
Kostopol - mordowali Ukraińcy i Niemcy - 18 tys. ofiar
Włodzimierz wołyński. - mordowali Ukraińcy i Niemcy - 15 tys. ofiar
Baranowicze - mordowali Niemcy, Białorusini i Litwini - 12 tys. ofiar
Główne ośrodki sowieckie:
Bykownia (Sowieci) - 118 tys.;
tryb zwykły (Sowieci) - 102 tys.;
zbrodnia katyńska (Sowieci) - 24 tys.,
Ośrodki litewskie:
Ponary - 68 tys. ofiar.
II. STRATY W ROLNICTWIE
1 września 1939 r. powierzchnia polskich użytków rolnych wynosiła 38 mln ha
* Sowieci zagarnęli 19,3 mln ha,
* Niemcy 18,7 mln ha (w tym: Rzesza - 9,2; Generalna Gubernia - 9,4; Słowacja - 0,056 mln ha).
Wielkość gruntów obsianych wynosiła 18,6 mln ha. Dostały się one w ręce:
* Sowietów - 7,95 mln ha (w tym: Litwa - 0,3; Białoruś - 3,6; Ukraina- 4,05 mln ha);
* Niemców - 10,7 mln ha (w tym: Rzesza - 5,37; Generalna Gubernia - 5,25; Słowacja - 0,043 mln ha).
Do wybuchu wojny z pracy na roli utrzymywało się na wsi 20,7 mln obywateli Polski. Po 1 września 1939 r. na terenach okupowanych przez:
* Sowietów znalazło się 9,87 mln polskich rolników (w tym: na Litwie - 0,27 mln; Białorusi - 3,65 mln; Ukrainie - 5,95 mln);
* Niemców - 11,6 mln (w tym: w granicach Rzeszy - 4,7 mln; Generalnej Guberni - 6,9 mln).
Na terenie Polski znajdowało się 3,5 mln gospodarstw, z tego 88 proc. było drobnych, nie zatrudniających dodatkowej siły roboczej. Zostały one zagrabione przez okupantów:
* sowieckiego - 1,76 mln gospodarstw (w tym: Litwa - 0,05; Białoruś- 0,66; Ukraina - 1,07 mln).
Podczas okupacji ziem polskich Sowieci zdewastowali i ogołocili ze sprzętu rolniczego blisko połowę owych gospodarstw, Ukraińcy spalili i rozgrabili wszelki dobytek z 30 tys. gospodarstw na Ukrainie (Generalna Gubernia). Działania wojenne, zwłaszcza taktyka "spalonej ziemi" stosowana w 1941 r. i 1944 r. przez Sowietów zmniejszyła znowu liczbę gospodarstw o połowę.
* niemieckiego - 1,75 mln (w tym: Rzesza - 0,58; Generalna Gubernia - 1,17 mln).
Niemcy poprzez wysiedlenie 2,5 mln mieszkańców Generalnej Guberni na roboty przymusowe i sprowadzenie z Niemiec blisko 1 mln kolonistów unieruchomili 60 proc. polskich gospodarstw.
Łącznie w wyniku działań obu okupantów 70 proc. ludności wiejskiej utraciło źródło utrzymania.
III. LASY
Polska poniosła również olbrzymie straty w leśnictwie. Z ogólnej ilości 8,7 mln ha
* Sowieci przejęli 5,06 mln ha
* Niemcy 3,6 mln ha.
Rabunkowa gospodarka okupantów, nadmierny wyrąb, walka z partyzantami, deportacja leśników przez Sowietów 10 II 1940 r., wywózki na roboty przymusowe do Niemiec spowodowały, że po wojnie zalesienie wynosiło tylko 19 proc. Obecny poziom - 28,3 proc. - osiągnęliśmy dopiero w 2001 r. po odbudowaniu terenów zalesionych do poziomu sprzed wojny (8,8 mln ha).
IV. PRZEMYSŁ, GÓRNICTWO, HANDEL
Zatrudnienie w przemyśle i handlu 31 VIII 1939 r. znajdowało 9 mln polskich obywateli, w tym 5,8 mln ludności miast i 3,2 mln ludności wsi. Okupanci przejęli:
* Sowieci: 1,31 mln ludności miejskiej (Litwa - 0,13; Białoruś- 0,37; Ukraina - 0,81 mln);
i 0,69 mln ludności wiejskiej (Litwa - 0,02; Białoruś - 0,23; Ukraina - 0,44 mln);
pracujących w tym sektorze:
* Niemcy: 4,51 mln osób w miastach (Rzesza - 2,4; Generalna Gubernia - 2,1; Słowacja - 0,01 mln);
oraz 2,48 mln osób na wsi (Rzesza - 1,45; Generalna Gubernia - 1,02; Słowacja - 0,01 mln);
z pracujących w wymienionych sektorach 469 tys. polskich zakładów przemysłowych i 463 tys. handlowych zagarnęli:
* Sowieci: 496 tys. zakładów (w tym: Litwa- 113; Białoruś - 115; Ukraina - 268 tys.);
* Niemcy: 436 tys. zakładów (w tym: Rzesza - 180; Generalna Gubernia - 250; Słowacja - 6 tys.).
Rozdział 30,5 tys. największych przedsiębiorstw (świadectwa przemysłowe klasy I do VII) kształtował się następująco:
* Sowieci zagarnęli 4,3 tys. zakładów (w tym: Litwa - 1; Białoruś - 1; Ukraina - 2,3 tys.);
* Niemcy - 26,2 tys. zakładów (w tym: Rzesza - 11,1; Generalna Gubernia - 15; Słowacja - 0,1 tys.).
Z 790 największych przedsiębiorstw handlowych:
* Sowieci zagarnęli 70 przedsiębiorstw (Litwa - 20; Białoruś - 6; Ukraina - 64);
* Niemcy zagarnęli 720 przedsiębiorstw (Rzesza - 280; Generalna Gubernia - 435; Słowacja - 5).
Największymi ośrodkami przemysłowo-handlowymi przejętymi przez okupantów były:
Warszawa (Generalna Gubernia) - 35 proc. przem., 48,6 proc. handl.;
Łódź (Rzesza) - 20 proc. przem., 17 proc. handl.;
Kraków (Generalna Gubernia) - 6 proc. przem., 5 proc. handl.;
Lwów (Ukraina) - 5,9 proc. przem.; 4,8 proc. handl.;
Poznań (Rzesza) - 5,7 proc. przem.; 5 proc. handl.;
Katowice (Rzesza) - 4,2 proc. przem.; 5,8 proc. handl.;
Gdynia (Rzesza) - 2,2 proc. przem.; 4,5 proc. handl.;
Wilno (Litwa) - 3,3 proc. przem.; 2,6 proc. handl.;
Wśród 932 tys. zakładów przemysłowych i przedsiębiorstw handlowych - 91,5 proc. stanowiło indywidualną własność.
V. Przemysł wydobywczy
Również polski przemysł wydobywczy został rozparcelowany przez obu najeźdźców:
* 62 kopalnie węgla kamiennego, produkujące przed wojną 84 mln ton węgla rocznie w trzech Zagłębiach: Śląskim, Dąbrowskim i Krakowskim, weszły w 100 proc. do Rzeszy, w 1945 r. zostały kompletnie ogołocone i zdewastowane;
* 854 szyby naftowe dawały 0,55 mln ton produkcji. Okręg górniczy Jasła (26 proc. produkcji) przeszedł w ręce niemieckie (Generalna Gubernia), dwa pozostałe Zagłębia: Drohobycz i Stanisławów wzięli Ukraińcy. Po 1945 r. produkcja ropy naftowej nie została w Polsce odtworzona. W wyniku rewizji granic w 1948 r. Ukraina zagarnęła również nowo rozpoznane Zagłębie Lwowskie.
* 11 kopalń soli kamiennej i warzelni, produkujących 0,7 mln ton soli, zagarnęli Niemcy (Rzesza - 27, Generalna Gubernia - 63 proc., 2 kopalnie (10 proc.) znalazły się w Ukrainie.
* 3 kopalnie soli potasowych z produkcją 0,6 mln ton zagarnęła Białoruś.
* Kopalnie metali i huty zabrali Niemcy. 28 kopalń rud żelaza, wydobywających 1,1 mln ton (Rzesza 84 proc., Generalna Gubernia 16 proc.) nie zostało z przyczyn politycznych uruchomione w PRL. 4 kopalnie rud cynku i ołowiu wydobywające 0,6 mln ton oraz 12 hut w 100 proc. przejęli Niemcy. 25 hut żelaza dających 1,6 mln ton stali, przejęli Niemcy (Rzesza 74 proc., Generalna Gubernia - 26 proc.). Huty te w wyniku działań wojennych zostały w 80 proc. zniszczone i zdemolowane przez Niemców.
ŁĄCZNIE:
Z 2053 zakładów przemysłu mineralnego (cegielnie, cementownie, wapienniki, huty szkła, kamieniołomy):
* 1601 zabrali Niemcy
* 452 Sowieci.
Z 1753 fabryk przemysłu metalowego:
* 1595 zabrali Niemcy
* 158 zabrali Sowieci.
Z 1203 fabryk przemysłu chemicznego:
* 970 zabrali Niemcy
* 233 zabrali Sowieci.
Z 2384 fabryk przemysłu włókienniczego:
* 2098 zabrali Niemcy
* 286 zabrali Sowieci.
Z 9342 zakładów przemysłu spożywczego (młyny, piekarnie, cukrownie, gorzelnie, browary, zakłady mięsne i tytoniowe):
* 6068 zabrali Niemcy
* 3270 zabrali Sowieci.
Zakłady te zostały w 80 proc. zniszczone, 25 proc. z nich nie wróciło do Polski.
VI. MUZEA, ZBIORY NAUKOWE
Obiektem rabunkowych działań Sowietów i Niemców stały się polskie dobra kulturalne i zbiory muzealne, których wysokość strat jest dziś trudna do oceniania tak w kontekście finansowym, jak i materialnym.
Ze 175 muzeów publicznych, 314 towarzystw naukowych i 25 tys. bibliotek dysponujących 120 tys. eksponatów i 8 mln książek:
* 70 proc. przejęli Niemcy
* 30 proc. zabrali Sowieci.
Największe zbiory rozgrabione przez okupantów znajdowały się w:
* Warszawie, podczas wojny w Generalnej Guberni, gdzie okupant niemiecki zagarnął 17 proc. zbiorów muzealnych i 45 proc. naukowych;
* Lwowie, gdzie Ukraińcy przejęli 10 proc. zbiorów muzealnych i 12 proc. nauk;
* Krakowie (Generalna Gubernia), gdzie Niemcy przejęli 7,5 proc. zbiorów muzealnych i 11 proc. naukowych;
* Poznaniu (Rzesza), gdzie Niemcy przejęli 3 proc. zbiorów muzealnych oraz 7 proc. naukowych;
* Wilnie (Litwa), gdzie okupant przejął 2 proc. zbiorów muzealnych i 5,5 proc. nauk.; 85 proc. tych zbiorów nie wróciło do Polski.
Okupanci przejęli i zniszczyli 10 polskich radiostacji: Warszawę I (Generalna Gubernia), Wilno (Litwa), Lwów (Ukraina), Baranowicze (Białoruś), Toruń (Rzesza) oraz mniejszej mocy: Poznań (Rzesza), Katowice (Rzesza), Łódź (Rzesza) i Kraków (Generalna Gubernia).
VII. BUDYNKI MIESZKALNE, MIESZKANIA
Wśród 5,8 mln budynków mieszkalnych w Polsce, w 1939 r. po 1 września 1939 r. Sowieci zawłaszczyli:
* 0,34 mln budynków w miastach (Litwa - 0,02; Białoruś - 0,1; Ukraina - 0,22 mln);
* 2,36 mln budynków na wsiach (Litwa - 0,07; Białoruś - 0,85; Ukraina - 1,44 mln).
Niemcy zawłaszczyli:
* 0,5 mln budynków w miastach (Rzesza - 0,29; Generalna Gubernia - 0,21; Słowacja - 0,001 mln);
* 2,62 mln budynków na wsiach (Rzesza - 1,0; Generalna Gubernia - 1,61; Słowacja - 0,005 mln).
Z 8,6 mln mieszkań w Polsce w 1939 r.
pod okupacją sowiecką znalazło się:
* 0,68 mln mieszkań w miastach (Litwa - 0,06; Białoruś - 0,19; Ukraina - 0,43 mln);
* 2,53 mln mieszkań na wsiach (Litwa - 0,07; Białoruś - 0,91; Ukraina 1,55 mln).
Pod okupacją niemiecką:
* 1,92 mln mieszkań w miastach (Rzesza - 0,98; Generalna Gubernia - 0,93; Słowacja - 0,003 mln);
* 3,47 mln mieszkań na wsiach (Rzesza A - 1,57; Generalna Gubernia - 1,89; Słowacja - 0,007 mln).
Wskutek wysiedlenia z Generalnej Guberni 2,5 mln Polaków, wymordowania 2,7 mln - 52 proc. byłych obywateli polskich w Generalnej Guberni oraz 42 proc. w Rzeszy straciło substancję mieszkaniową, w tym blisko połowę tej substancji przekazano kolonistom niemieckim, połowę spalono i zniszczono. Wskutek wysiedleń, deportacji, uwięzień i akcji nacjonalistów na terenach przejętych przez Sowietów 68 proc. byłych obywateli polskich utraciło substancję mieszkaniową.
VIII. MIASTA POLSKI w 1939 r.
Rozmiar martyrologii Polaków i zniszczeń w Polsce spowodowanych przez okupantów sowieckiego i niemieckiego najlepiej ilustruje tragiczny los największych polskich miast II Rzeczypospolitej i ich ludności, jaki spotkał je po 1 września 1939 r.
Warszawa
Znalazła się pod okupacją niemiecką (Generalna Gubernia). Liczyła 1,3 mln mieszkańców, z czego zabitych zostało przez Niemców 820 tys.; we wrześniu 1939 r. została zniszczona przez Niemców w 13 proc., w 1945 r. zniszczenia te - dokonane przez Niemców przy współdziałaniu Sowietów (biernie patrzących na zagładę stolicy) sięgnęły 90 proc.
Łódź
Podczas wojny znalazła się w granicach Rzeszy. Z 672 tys. mieszkańców Niemcy wymordowali 300 tys. Miasto w wyniku działań wojennych zostało zniszczone w 45 proc.
Poznań
Po 1939 r. w granicach Rzeszy. Z 272 tys. mieszkańców Niemcy i Sowieci wymordowali 120 tys. Miasto zostało przez obu okupantów zniszczone w 55 proc. (Starówka w 80 proc.).
Kraków
Wchodził w skład Generalnej Guberni. Z 259 tys. mieszkańców Niemcy wymordowali 92 tys. osób. Zostało zniszczone przez Niemców w 40 proc.
Bydgoszcz
Wchodziła w skład Rzeszy; ze 141 tys. mieszkańców Niemcy wymordowali 45 tys. Zniszczona w 45 proc. (Niemcy).
Częstochowa
Znajdowała się na terenie Generalnej Guberni. Ze 138 tys. mieszkańców z rąk niemieckich zginęło 65 tys. osób. Zniszczona w 35 proc. (Niemcy).
Katowice
Wchodziły w skład Rzeszy. Ze 134 tys. mieszkańców morderstwami i deportacjami Niemcy i Sowieci objęli 24 tys. osób. Zniszczone przez obu okupantów w 50 proc.
Sosnowiec
Wchodził w skład Rzeszy. Ze 130 tys. mieszkańców z rąk niemieckich zginęło 50 tys. osób. Zniszczony w 30 proc.
Lublin
Wchodził w skład Generalnej Guberni. Ze 122 tys. Niemcy i Sowieci wymordowali 36 tys. Zniszczony przez obu okupantów w 60 proc.
Gdynia
Wchodziła w skład Rzeszy. Ze 120 tys. mieszkańców Niemcy i Sowieci zamordowali 35 tys. osób. Zniszczona w 50 proc. przez obu okupantów, w tym port w 90 proc.
Chorzów
Wchodził w skład Rzeszy. Ze 110 tys. mieszkańców Niemcy wymordowali 10 tys. Zniszczony w 10 proc.
Białystok
Wchodził w skład Białorusi i Rzeszy. Ze 107 tys. mieszkańców Niemcy i Sowieci wymordowali 70 tys. Okupanci zniszczyli miasto w 80 proc. Wrócił do Polski w sierpniu 1945 r.
Radom
Należał do Generalnej Guberni. Z 91,3 tys. mieszkańców Niemcy i Sowieci wymordowali 20 tys. Zniszczony przez obu okupantów w 30 proc.
Lwów
Po wrześniu 1939 r. wszedł w skład Ukrainy, a potem Generalnej Guberni. Z 318 tys. mieszkańców Sowieci, Ukraińcy i Niemcy wymordowali i zesłali 220 tys. Sowieci i Ukraińcy zniszczyli miasto w 40 proc.
Wilno
Należało do Litwy, potem do Rzeszy. Z 209 tys. mieszkańców morderstwa i deportacje z rąk litewskich, sowieckich i niemieckich objęły 100 tys. Miasto zostało przez Sowietów zniszczone w 60 proc.
Stanisławów
Wszedł w skład Ukrainy, a potem Generalnej Guberni. Z 79,3 tys. mieszkańców, morderstwa i deportacje przeprowadzone przez Sowietów, Ukraińców i Niemców objęły 50 tys. Zniszczony przez Sowietów i Ukraińców w 70 proc.
Wrocław
Należał do Rzeszy. Z 630 tys. mieszkańców Niemcy wymordowali 110 tys. W 1945 r. z 1 mln osób (łącznie z przesiedleńcami) z rąk Sowietów zginęło 220 tys. Zniszczony przez Sowietów w 68 proc.
Gdańsk
Dawne Wolne Miasto Gdańsk po wybuchu wojny znalazło się w granicach Rzeszy. Z 398 tys. mieszkańców Sowieci i Niemcy wymordowali 34 tys. osób. Zniszczony przez Niemców i Sowietów w 50 proc. (Starówka i port w 80 proc.).
Szczecin
Wszedł w skład Rzeszy. Z 382 tys. mieszkańców miasta Niemcy i Sowieci wymordowali 32 tys. Zniszczony w 65 proc. w wyniku nalotów aliantów oraz przez Sowietów (port i przemysł w 95 proc.).
Zabrze
Weszło w skład Rzeszy. Ze 126 tys. mieszkańców Niemcy wymordowali 20 tys. Zniszczone przez Sowietów w 10 proc.
Od redakcji "Naszej Polski" - wyliczenie to nabiera szczególnego znaczenia w związku z nowymi roszczeniami amerykańskich Żydów wobec naszego kraju.
Nie zapominajmy, że ludność żydowska współpracowała z oboma okupantami w niszczeniu i rozgrabianiu materialnym Polski i mordowaniu naszych przodków.
Niech więc pierwej sami zapłacą nam za swoje zbrodnie.
Zygmunt Zdrojewski, ks. Zdzisław J. Peszkowski
Źródło: Tygodnik Nasza Polska NR 30 (351) 24 lipca 2002
