SZPOT

---

Janusz SZPOTAŃSKI (14.09.1929 – 13.10.2001) Janusz Szpotański w latach 50-tych... ... i 90-tych ZEBRANE UTWORY POETYCKIE SPIS UTWORÓW PO PROSTU ŻYŁEM WYWIAD Po prostu żyłem Przedmowa w formie wywiadu, którego autor, w drodze wyjątku, udzielił łaskawie redaktorowi niniejszego wydania, Salezemu Eckermannowi, nie chcąc nawet słyszeć, iż sam miałby je opatrzyć jakimkolwiek wstępem FRAGMENTY NIENAPISANEJ BIOGRAFII Spisał i zredagował Antoni Libera GNOM CISI I GĘGACZE Cisi i gęgacze czyli bal u prezydenta 1964 TARGOWICA Targowica czyli opera Gnoma (poświęcona obchodom milenijnym) 1966 BALLLADA O CUDZIE NA WOLI W Warszawie na Woli ukazał się duch Bieruta i sprzedawał kiełbasę po 26 zł za kilo. 1966 LAMENT WYSOKIEGO DYGNITARZA INCIPIT: W sekrecie, towarzyszu, powiem wam... 1966 BALLADA O ŁUPASZCE Wiersz ten w swojej warstwie stylistycznej jest parodią artykułów na temat spisku rewizjonistyczno-syjonistycznego, jakie masowo ukazywały się w polskiej prasie w marcu 1968 roku. 1968 ROZMOWA W KARTOFLARNI Jak podała prasa polska w ogłoszonym z okazji 60. rocznicy urodzin życiorysie tow. Gomułki, podczas pobytu w więzieniu w Rawiczu przed wojną pracował on w więziennej kartoflarni wraz z pewnym poetą ukraińskim. 1968 GNOMIADA Gnomiada to, podobnie jak zamieszczona dalej Bania w Paryżu, utwór niedokończony, pisany mniej więcej w tym samym czasie, co i ona. 1976 CARYCA CARYCA I ZWIERCIADŁO INCIPIT: Przed lustrem wdzięczy się Caryca... 1974 SZMACIAK TOWARZYSZ SZMACIAK... Towarzysz Szmaciak czyli wszystko dobre, co się dobrze kończy 1977 GLOSSA DO POEMATU SZMACIAK INCIPIT: Szmaciak siedzi w swej willi, ale nie w Zbójnikowie... 1980 SZMACIAK W MUNDURZE CZYLI WOJNA PCIMSKA INCIPIT: Piękny miał sen towarzysz Szmaciak... 1983 SEN TOWARZYSZA SZMACIAKA Sen tow. Szmaciaka, jadącego nocą z wieścią o victorii pcimskiej na straszny czerwony dwór 1984 BANIA BANIA W PARYŻU Bania w Paryżu to jeden z dwóch niedokończonych poematów, które weszły w skład niniejszego zbioru. Włączyłem ją tutaj zarówno powodowany naleganiem Salezego Eckermanna, będącego jej wielkim animatorem, jak i dlatego, że jest to najdziwniejszy utwór, jaki wyszedł spod mojego pióra. 1976-1979 WIERSZE MORDERCA PLUSKIEW INCIPIT: Między wskazującym palcem... 1951 USTĘP KOŃCOWY MEGO PIERWSZEGO UTWORU, ZA KTÓRY WYLECIAŁEM ZE STUDIÓW INCIPIT: Taką miała w sobie parę... 1952 BALLADA O CZARNYM SZAMPANIE INCIPIT: Czarna, czarna noc zapada 1954 PEDALSONETT INCIPIT: Niegdyś lew buduarów, młodych dam bożyszcze... 1957 DO ZIELONOOKIEJ INCIPIT: Nie tak czarny jest Murzyn wśród nocy głębokiej... 1958 DO BIAŁEJ INCIPIT: Niechaj innych zachwyca purpura wspaniała... 1979 PLEPLUTKI TEOFOBA DORO INCIPIT: Na troski-posmutnice, na troskliwe smutki... DO ANNY NAPRASZAJĄCEJ SIĘ NA TANIEC INCIPIT: Pod pomruk mas chcesz tańczyć tango "Comparsita"... * * * INCIPIT: Choć można za to pójść do mamra... BRODACZE INCIPIT: Znowu nocą przychodzą spiskujący brodacze... DO ANTONIEGO LIBERY INCIPIT: Czy pamiętasz, Antoni, Ekscelencji oko... SIERPIEŃ 1980 INCIPIT: Nad Polską wolne wichry powiały... PAN KAROL I KOSTUŚ INCIPIT: Pan Karol — polityk o sławie światowej... 1982 ANTYORFEUSZ Na marginesie tłumaczenia I Sonetu do Orfeusza Rainera Marii Rilkego dokonanego przez Artura Sandauera INCIPIT: Usycha drzewo! Ginie bez nadziei... PIEŚŃ JEWDOCHY Z libretta operowego Austeria (na podstawie powieści Juliana Stryjkowskiego), napisanego wraz z Antonim Liberą dla Krzysztofa Pendereckiego. INCIPIT: Człowiek dla człowieka wrogiem... DAS JEWDOCHAS LIED Niemiecka wersja poprzedniego utworu. INCIPIT: Mensch, du bist der Feind des Menschen... * * * INCIPIT: Być i nie być zarazem. A więc tkwiąc w niebycie... POŻEGNANIE Z POEZJĄ Czterowiersz z urwanym — wskutek totalnego znudzenia twórczością poetycką — zakończeniem 1989 INCIPIT: Żegnaj, poezjo! Żegnaj mi na zawsze... PRZEKŁADY WILLIAM SHAKESPEARE SONET CLIV INCIPIT: Pod drzewem legł miłości chytry bożek... JOHANN WOLFGANG GOETHE MONOLOG FAUSTA. FRAGMENT INCIPIT: Choć filozofię studiowałem... JOHANN WOLFGANG GOETHE POSZUKIWACZ SKARBU INCIPIT: Z pustą kiesą, z duszą chorą... FRYDERYK SCHILLER PIERŚCIEŃ POLIKRATESA INCIPIT: Na szczycie wieży stał wysokiej... FRYDERYK HÖLDERLIN REN INCIPIT: W cieniu bluszczu siedziałem, u wejścia do lasu... FRIEDRICH KIND Z LIBRETTA DO "WOLNEGO STRZELCA" CARLA MARII WEBERA INCIPIT: Przez doliny, lasy, skały... HEINRICH HEINE ANNO 1839 INCIPIT: O, Niemcy, ty miłości moja... RAINER MARIA RILKE Z "SONETÓW DO ORFEUSZA" INCIPIT: Wznosi się drzewo. Cóż za podniesienie... RAINER MARIA RILKE Z "SONETÓW DO ORFEUSZA" INCIPIT: Bóg to potrafił. Ale jakże zdoła... RAINER MARIA RILKE Z "SONETÓW DO ORFEUSZA" INCIPIT: Czujesz, wszelkiej dali przyjacielu... RAINER MARIA RILKE * * * INCIPIT: Co zrobisz, Boże, kiedy mnie nie stanie... RAINER MARIA RILKE * * * INCIPIT: Wielka jest śmierć... GEORG TRAKL DUSZA JESIENI INCIPIT: Rogu zew, szczekanie krwawe... GEORG TRAKL ZMIERZCH ZIMOWY INCIPIT: W górze czarna niebios stal... GEORG TRAKL KRUKI INCIPIT: Z łopotem skrzydeł i z krakaniem... GEORG TRAKL SZCZURY INCIPIT: Białawym światłem księżyc mży... GOTTFRIED BENN CHOPIN INCIPIT: W rozmowie niezbyt elokwentny... BERTOLD BRECHT WYJĄTEK INCIPIT: W systemie, który stworzyli... BERTOLD BRECHT PIEŚŃ O SĄDACH INCIPIT: W taborach zbójeckich hord... BERTOLD BRECHT ŚLEPOTA WŁADCÓW INCIPIT: O, ślepoto władców! Niczym nieśmiertelni... BERTOLD BRECHT * * * INCIPIT: Kiedy wali się dom władcy... BERTOLD BRECHT REZOLUCJA INCIPIT: Biorąc pod uwagę, że to wasze prawa... Władysław Gomułka październik 1956 Władysław Gomułka marzec 1968 Pierwsza wersja ukończona 8 marca 2009 roku; wersja ostateczna - 19 marca 2009 roku. Jedna z partii szachowych Janusza Szpotańskiego POCZĄTEK SPISU
Nota edytorska Tekst utworów według wydań autoryzowanych: Janusz Szpotański, Zebrane utwory poetyckie. Opracowali A. Libera i Z. Saloni. Puls Publications, Londyn 1990. Janusz Szpotański, Fragmenty Autobiografii. Puls (Londyn) nr 33 (Wiosna 1987), 37 (Wiosna 1988), 42-43 (Lato-jesień 1989). Uwzględnione zostały poprawki techniczne. Były one wcześniej w większości wprowadzone w wydaniu: Janusz Szpotański, Gnom - Caryca - Szmaciak. Opracowanie tekstologiczne: A. Libera i Z. Saloni. Wydanie 2. Wydawnictwo LTW, Dziekanów Leśny 2007. Nie opublikowaliśmy tu wierszy Janusza Szpotańskiego pozostawionych w rękopisach i nie włączonych przez autora do wydania zbiorowego (kilka z nich zostało wydrukowanych w książce Agaty Świerkot, Zawsze niepoprawny Janusz Szpotański, Wydawnictwo ,,Nortom'', Wrocław 2006). Zrezygnowaliśmy z omówienia sylwetki Janusza Szpotańskiego (14.IX.1929 -13.X.2001), ponieważ przedstawił ją sam w tekstach tutaj publikowanych. Dodajemy do niej tylko jeden znany cytat: „Kisielewski podjął także na tym zebraniu [Oddziału Warszawskiego Związku Literatów Polskich 29 lutego 1968 r.] obronę niejakiego Szpotańskiego, który został skazany na 3 lata więzienia za reakcyjny paszkwil, ziejący sadystycznym jadem nienawiści do naszej partii i do organów władzy państwowej. Utwór ten zawiera jednocześnie pornograficzne obrzydliwości, na jakie może się zdobyć tylko człowiek tkwiący w zgniliźnie rynsztoka, człowiek o moralności alfonsa.” [Władysław Gomułka, Stanowisko partii - zgodne z wolą narodu,]. Przemówienie wygłoszone [na spotkaniu z warszawskim aktywem partyjnym] 19 marca 1968 r.)
PRZYGOTOWANIE TEKSTU: dr Mariusz Olko, prof.dr hab. Zygmunt Saloni Edycja internetowa: dr hab. Marek Adamiec	PUBLIKACJA ZA ZGODĄ WŁAŚCICIELI PRAW AUTORSKICH. Szczególne podziękowania zechcą przyjąć Panowie: Antoni Libera i Zygmunt Saloni.
BIBLIOTEKA LITERATURY POLSKIEJ POWRÓT

---